તારીખ 15 નવેમ્બર, શુક્રવારના કારતક મહિનાના સુદ પક્ષની રોજ પૂર્ણિમા છે. તેને ત્રિપુરારી પૂર્ણિમા અને દેવ દિવાળી કહેવામાં આવે છે. ગુરુ નાનક દેવજીની જન્મજયંતિ પણ કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે.

ઉજ્જૈનના જ્યોતિષ પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, આ તિથિએ ભગવાન શિવે ત્રિપુરાસુર નામના રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો, જેના કારણે કાર્તિક પૂર્ણિમાને ત્રિપુરારી પૂર્ણિમા નામ આપવામાં આવ્યું હતું. જાણો કાર્તિક પૂર્ણિમાને લગતી ખાસ વાતો…

• મનુષ્યો કાર્તિક અમાવસ્યા પર દિવાળી ઉજવે છે અને તમામ દેવતાઓ કાર્તિક પૂર્ણિમાના રોજ દિવાળી ઉજવે છે.
• કાર્તિક પૂર્ણિમાના રોજ કાર્તિક સ્નાન સમાપ્ત થાય છે. ઘણા લોકો કારતક માસ દરમિયાન નદીમાં સ્નાન કરે છે અને આ મહિનાનું છેલ્લું નદી સ્નાન કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે કરવામાં આવે છે.
• સૂર્યાસ્ત પછી ગંગા, યમુના, નર્મદા, શિપ્રા જેવી પવિત્ર નદીઓમાં દીવાનું દાન કરવાની પરંપરા છે. આ નદીઓની પૂજા કરવાનો તહેવાર છે. આ દિવસે પરિવારમાં સુખ-સમૃદ્ધિ જળવાઈ રહે તેવી ઈચ્છા સાથે હવન-પૂજા અને દાન કરવામાં આવે છે.
• ભગવાન સત્યનારાયણની કથા પૂર્ણિમાના દિવસે વાંચવી અને સાંભળવી જોઈએ. આ દિવસે જરૂરિયાતમંદ લોકોને ફળ, અનાજ, કઠોળ, ચોખા અને ગરમ વસ્ત્રોનું દાન કરવું જોઈએ.
• જે લોકો કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે નદીમાં સ્નાન કરી શકતા નથી તેઓ ઘરમાં ગંગા જળ ભેળવીને સ્નાન કરી શકે છે. સ્નાન કરતી વખતે, વ્યક્તિએ તમામ પવિત્ર સ્થાનો અને નદીઓનું ધ્યાન કરવું જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે આવું કરવાથી ઘરમાં પવિત્ર સ્નાન કરવા જેવું જ પુણ્ય મળે છે.
• દેવ દિવાળીના દિવસે સૂર્યને જળ અર્પણ કરીને દિવસની શરૂઆત કરવી જોઈએ. આ માટે તાંબાના વાસણનો ઉપયોગ કરો. તાંબાના વાસણમાં પાણી ભરો. પાણીમાં કુમકુમ, ચોખા અને ફૂલ નાખીને સૂર્યને અર્ઘ્ય ચઢાવો. આ દરમિયાન ઓમ સૂર્યાય નમઃ મંત્રનો જાપ કરવો જોઈએ.

આ રીતે તમે દીવાનું દાન કરી શકો છો કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે નદી કિનારે દીવો દાન કરવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો દીવો પ્રગટાવીને નદીમાં તરતા પણ મૂકે છે. આને દીપ દાન કહેવાય છે. દીવો દાન કરતા પહેલા દીવાની પૂજા કરવી જોઈએ અને પછી નદી કિનારે રાખી દેવી જોઈએ. જો તમારે ઘરમાં દીવો દાન કરવો હોય તો દીવો પ્રગટાવો, પૂજા કરો અને ઘરના આંગણામાં રાખો.